Akıllı Ev Teknolojileri: Konforlu ve Güvenli Yaşamın Yeni Yolu (*)

• 30 Kasım 2023

Akıllı ev teknolojileri ile evler artık daha güvenli, konforlu olmakta ve en önemlisi de enerji tüketimi kontrol altına alınmaktadır. Akıllı ev teknolojileri; aydınlatma, termostat, interkom, priz, hoparlör, güvenlik kameraları gibi birçok cihaz ve sistemi içeren ve gün geçtikçe gelişmekte olan pazarlardan bir tanesi olarak öne çıkmaktadır. Akıllı ev teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanımı tüm dünya genelinde hızla artarken, bu teknolojinin ülkemizde de geliştirilmesini sağlamak ve kullanım yaygınlığını artırmak ulusal hedefler açısından önem arz ediyor. 2021 yılında 76,6 milyar dolar büyüklüğe sahip akıllı ev pazarının, 2026 yılında 313,2 milyar dolarak yükseleceği öngörülmektedir (Kaynak: Markets and Markets). Bu kısa makalede, akıllı ev teknolojileri hakkında bazı temel bilgiler, kullanım alanları ve gelecek trendleri ele alınmaktadır.

Gartner’ın 2021 raporuna göre, akıllı ev teknolojileri pazarında en hızlı büyüyen cihazlar arasında akıllı hoparlörler, akıllı ev sinema sistemleri ve akıllı cihazlar yer almaktadır. Bununla birlikte, son 10 senenin yükselen akıllı teknolojileri arasında akıllı termostatlar, aydınlatma sistemleri ve akıllı prizler bulunmakta olup, bunlar sayesinde ev sahipleri günümüzde çok önem kazanan enerji tüketimini kolayca kontrol edebilmektedir. Benzer şekilde, akıllı güvenlik kameraları, akıllı kapı kilidi ve diğer güvenlik sistemleri ile evler daha güvenli hale gelmektedir. Akıllı hoparlörler, akıllı aydınlatma ve akıllı ev sinema sistemleri gibi cihazlar ise ev konforunu artırmaktadır.

Kullanılan akıllı ev cihazlarının bulut ortamına entegre edilmesi ile cihazlar dünyanın her yerinden sürekli şekilde kolayca erişilebilir ve mobil cihazlar üzerinden yönetilebilir hale gelmiştir. Nesnelerin interneti adı altında toplanan bu yeni dünyada akıllı ev basit ışık açıp kapama otomasyonu değil, farklı protokollere sahip olmasına rağmen bir arada çalışan ve birbirini tetikleyebilen akıllı sistemler topluluğu haline gelmiştir. Örneğin evdeki bir hareket sensöründen gelen alarm üzerine, evde yaşayan herkesin cep telefonuna bildirim gitmesi, evdeki tüm ışıkların anında yanması ve güvenlik noktasına çağrı gitmesi saniyeler içinde gerçekleşebilmektedir.

Gelişen yapay zekâ uygulamaları ile kullanıcı verisini analiz edip, kullanıcı alışkanlıklarına uygun öneri ve senaryolar geliştiren ürün ve sistemler üretildikçe kullanıcı alışkanlıklarının değişmesi beklenmektedir. Özellikle yaşlı sağlığı (geriatri) ve hasta bakımı konusunda yapılan geliştirmeler hayat kurtarıcı niteliğe sahip olabilmektedir. Örneğin uykusunda nabzı düşen bir kişinin bilgileri anında yakınlarına gönderilebilmektedir.

Giyilebilir cihazlar, kullanıcıların sağlık ve aktivite takibi, günlük yaşam kolaylıkları, eğlence ve iletişim ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır. Kişiselleştirilmiş deneyim sunmayı hedefleyen bu cihazlar, ana olarak sağlık durumu takibi yapan saat ve tekstil ürünleri ile sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik deneyimi sağlayan cihazlar üzerine odaklanmaktadır.

Akıllı ev teknolojileri yeni gelişmekte olduğu için henüz çözülmesi gereken birçok problem de bulunmaktadır. Bu problemlere çözüm sağlayacak hizmet ve ürünlerin geliştirilmesi de fırsat olarak değerlendirilmelidir. Problemlerin başında farklı marka cihazların genelde farklı protokoller ile haberleşmesi gelmektedir. Ortak haberleşme protokolleri geliştirilse de kapsayıcı bir model henüz geliştirilememiştir.  İnternete bağlı olan tüm cihazlarda güvenlik sorunları en büyük risklerden biridir. Siber saldırılara açık hale gelen sistem akıllı kilit kullanımı gibi durumlarda güvenlik açığı yaratmaktadır. Benzer olarak ortaya çıkan diğer bir sorun veri gizliliğidir. Akıllı cihazların topladığı verilerin hizmet sağlayıcı firmalar tarafından hassasiyetle korunması gerekmektedir. Tüm dünyada veri güvenliği için hukuki uygun kural ve yaptırımların belirlenmesi çalışmaları yapılmaktadır.

(*) Bu yazı için TESİD Üyesi MULTİTEK’e teşekkür ederiz.