Hızla Dönüşen Elektronik Sektöründe Yerli Teknoloji İle Yer Almaya Hazır mıyız? (*)

• 16 Ağustos 2022

Dijitalleşen dünyada elektronik sanayi tüm sektörlerin doğal ve vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Sunulan hizmet ve ürünlerin dijitalleşmesinin yanında, şirket içi süreçlerde verimliliği ve görünürlüğü artırması ile önem kazanan dijital dönüşüm süreçleri de hızla sürmektedir. Yerli teknoloji ve yerli üretime odaklanan politikalar ile yüksek katma değere sahiplerin üretilmesi sürdürülebilir büyüme ve uluslararası piyasada rekabet için kritik öneme sahiptir.

2020 yılı dünya dış satımın verilerine göre, elektronik ürünlerin dünya dış satımı hacmine oranı %15,9 olarak gerçekleşmiştir. Toplam değeri yaklaşık 2,8 trilyon dolar olan elektronik ürün dış satımının %25,59’u Çin Halk Cumhuriyeti tarafından gerçekleştirilirken, ilk 10 ülke toplam hacmin %75,76’sını oluşturmaktadır. Ülkemizde 2020 senesinde yaklaşık 4,34 milyon USD olarak gerçekleşen elektronik ürün dış satım hacmi, ülkemiz için henüz gerçekleştirilmemiş büyük bir potansiyelin var olduğunu göstermektedir. (Kaynak: TUİK, www.trademap.org, TESİD Almanak 2020)

Ülke ihracat hacminin artması kadar, yapılan dış satımın teknoloji yoğunluğu yüksek olan katma değerli hizmet ve ürünler ile gerçekleşmesi de önemli bir göstergedir. Aralık 2021 TUİK dış ticaret istatistiklerine göre 2021 yılında Türkiye’de yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,6 olarak açıklanırken, ihracat geliri kilogram başına 1,29 dolar seviyesinde kalmıştır. Elektronik ürünlerin ihracatının artması ile kilogram başına düşen gelirin hızla artması kaçınılmazdır. Örneğin 1 kilogram tekstil ürünü ile 1 kilogram elektronik baskılı devre ürününün getirisi arasında büyük fark vardır.

Elektronik ekosistemi hem donanım hem yazılım tarafında gerçekleştirilen çözümleri kapsamaktadır. Mobil uygulamalar ve yazılımlar, sensör tasarımı ve algılama yetkinlikleri, bulut teknolojiler, nesnelerin interneti, yapay zekâ çözümleri gibi yenilikçi teknolojilerin yerel olarak geliştirilmesi ve tüm dünyaya satılması için hem yazılım hem de donanım tarafında gelişmiş bilgi birikimi ve yetkinlik gerekmektedir.

Bilgi Birikimi Aktarımı ile Yeni Projelerin Geliştirilmesi
Yerli teknoloji ile geliştirilen projeler bilgi birikimine katkıda bulunur ve gelecek projelerin geliştirilmesi için altyapı hazırlanmasını sağlar. Ar-Ge niteliği yüksek, yenilikçi iş fikirleri ile yeni ürün ve hizmetlerin üretilmesi için Ar-Ge’ye yapılan yatırımın artması ve sürekli desteklenmesi gerekir. Geliştirilen her proje yeni uygulama ve araştırma çalışmalarına yol açacak potansiyele sahiptir ve ancak projede elde edilen bilgi birikimini onu takip eden projelere aktararak yenilikçi ve yaratıcı yeni projeler geliştirilebilir.

Dışa Bağımlılığın Azaltılması
2020 yılından beri devam eden tedarik sorunu ve fiyat artışı kaynaklı çip krizinden tüm dünya üretimi doğrudan etkilenmiştir. Türkiye’de elektronik bileşenler alt sektöründe üretim olmasa da tasarım ve teknoloji üretiminin yerli yapılması firmalara göreceli olarak bu tip sorunların hızlı çözümün de esneklik kazandırmıştır. Tasarım yetkinliğine sahip firmalar hızlı bir şekilde donanım tasarımlarını değiştirerek krizden daha az etkilenecek şekilde konumlanmışlardır. Elektronik bileşen alt sektöründe üretimin yapılandırılması için çeşitli çalışmalar yapılsa da bu yatırımlar ancak uzun vadede dönüş sağlayabilecektir.

Yeni İstihdam Alanları Yaratma
Tüm dünyada süregelen teknolojik dönüşümde yer alabilmek için kapsayıcı bir projelendirme yapılması ve farklı disiplinler ile bir arada çalışılması gerekmektedir. Yapılan ortak projeler yeni istihdam yaratılmasında ve kaynak yetkinliklerinin artmasında önemli rol oynamaktadır. Özellikle son yıllarda etkisini gittikçe çok hissetmeye başladığımız kalifiye çalışan bulma zorluğu geliştirilen global iş ortaklı ve yüksek katma değerli projeler ile bir nebze de olsa azaltılabilecektir.

Ürün Kalitesinin Yükseltilmesi
Yerli teknoloji ve yerli üretimde tüm süreçler uçtan uca takip edilebilmekte ve kalite sürekli olarak artırılabilmektedir. Standartların belirlenmesi, standartların test edilebileceği akredite kurumların artmasına ve özellikle iç pazarda kalitenin yükselmesini sağmaktadır. Ürün kalitesinin iyileşmesi; müşterilerin farklı taleplerine karşılık verilebilmesi, yurt içi ve yurt dışı iş ortaklıklarının kurularak ülkemizin elektronik sanayisinin ileri seviyelere ulaşması için kritik öneme sahiptir.

Siber Güvenlik
Yenilikçi projeler ve dijitalleşme ile birlikte yeni global riskler de ortaya çıkmaktadır. Karmaşık ağ yapıları, farklı protokol ve güvenlik seviyesine sahip cihazlar ve yazılımlar sebebiyle yeni teknolojiler sürekli değişen siber saldırı riskiyle karşı karşıyadır. Yaşayan ve hızla değişen risklere karşı, sürekli savunmada kalınması ve iyileştirme çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Teknolojinin yerli olarak tasarlanması ve barındırılması, risklere karşı hızlı aksiyonu ve adaptasyonu sağlamaktadır. Başta havacılık ve savunma sektörü olmak üzere veri güvenliğinin sağlanması ve kesintisiz hizmet verilmesi tüm hizmet ve ürünler için gereklidir.

Elektronik sektörünün ileri seviyelere taşınması ve ülkemizin teknoloji alanında değişmez bir oyuncu olabilmesi için yerli teknoloji ve yerli üretim aktivitelerinin sürekli teşvik edilmesi, nitelikli iş birlikleri ile geniş yerel ekosistemin oluşturulması şarttır.

* Bu yazı için MULTITEK firmasına katkılarından dolayı teşekkür ederiz.